Obstipatie
Obstipatie is een vervelende aandoening waarbij een cliënt niet of nauwelijks kan poepen. Obstipatie heet ook wel constipatie of verstopping en kan het dagelijks leven behoorlijk beïnvloeden. Ongeveer veertien procent van de bevolking ervaart weleens klachten van obstipatie. Obstipatie komt veel voor bij cliënten in de langdurige zorg, zoals mensen met een verstandelijk beperking en ouderen. Bij hen zijn de signalen voor obstipatie soms lastig te herkennen. Het kan zich bijvoorbeeld uiten in het weigeren van eten en drinken, onrust, agressie of zelfbeschadiging. Verpleegkundigen, verzorgenden en begeleiders spelen een belangrijke rol in de preventie en zorg bij cliënten met obstipatie.
Zorgverleners zijn op zoek naar handvatten hoe het ontlastingspatroon goed geobserveerd kan worden en hoe obstipatie tijdig gesignaleerd kan worden. Ook willen zorgverleners weten welke leefstijladviezen zij kunnen geven om obstipatie te voorkomen en welke methoden er zijn om obstipatie te behandelen. Daarnaast is er behoefte aan duidelijkheid over taken en verantwoordelijkheden rond obstipatie.
SKILZ ontwikkelt in samenwerking met V&VN, onder regie van procesbegeleider Bernadette van Glansbeek - Schutijser, een multidisciplinaire richtlijn over obstipatie bij mensen in de langdurige zorg.
Werkgroep
Er is een werkgroep samengesteld die bestaat uit afgevaardigden van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Vereniging van Specialisten Ouderengeneeskunde (Verenso), Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD), Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW), Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL), Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP)en KansPlus. Wim Verest (V&VN) is de voorzitter van de werkgroep. De werkgroep wordt ondersteund door een ervaringsdeskundige die vanuit het cliëntperspectief input geven.
Stand van zaken
In het voorjaar van 2023 is het literatuuronderzoek van start gegaan en is momenteel nog steeds bezig. In het najaar van 2023 staan meerdere werkgroepbijeenkomsten gepland om de resultaten, overwegingen en aanbevelingen van de verschillende modules te bespreken. Begin 2024 heeft een heidag plaatsgevonden waarin alle conceptteksten besproken worden. Naar verwachting wordt de richtlijn in het voorjaar van 2024 verstuurd voor extern commentaar.
Status
Voorbereiding en afbakening
Stap 1
Knelpuntenanalyse
Stap 2
Literatuuronderzoek
Stap 3
Conceptversie
Stap 4
Commentaarronde
Stap 5
Autorisatie
Stap 6
Stap 1: Voorbereiding en afbakening
De ontwikkeling van een richtlijn begint bij de voorbereiding. De procesbegeleider begint met een inventarisatie van al lopende (onderzoeks-) initiatieven. Vervolgens gaat de werkgroep verder met het afbakenen van de cliëntgroep, bepalen van de definities en begrippen en welke producten moeten worden opgeleverd.
Stap 2: Knelpuntenanalyse
De volgende stap is het uitvoeren van een knelpuntanalyse onder zorgprofessionals in het werkveld, cliënten, mantelzorgers en hun vertegenwoordigers. Op basis van deze analyse worden uitgangsvragen geformuleerd.
Stap 3: Literatuuronderzoek
Ter voorbereiding op het schrijven van een eerste conceptversie van de richtlijn wordt systematisch onderzoek gedaan naar wetenschappelijke literatuur. Op basis van het literatuuronderzoek wordt besloten of er aanvullend onderzoek nodig is.
Stap 4: Conceptversie
De werkgroep schrijft een conceptversie van de richtlijn. Deze is gebaseerd op de resultaten van het literatuuronderzoek en de inbreng vanuit het veld (best practices en ervaringsdeskundigen).
Stap 5: Commentaarronde
De conceptversie wordt voorgelegd aan verschillende beroeps-, branche- en cliëntenorganisaties. Op basis van het commentaar worden, als het nodig is, aanpassingen gemaakt in de conceptversie van deze richtlijn. In deze fase worden ook implementatieadvies en informatiemateriaal ontwikkeld.
Stap 6: Autorisatie
In de autorisatiefase wordt de richtlijn voorgelegd aan de beroepsverenigingen die hebben meegewerkt aan de ontwikkeling ervan.